27-11-2023
Afgelopen zondag (26 november) viel omstreeks 19u het doek over 'Sint in de Piste 2023'. Terwijl de grootste circustent van Europa op de Grote Markt van Sint-Niklaas wordt afgebroken, blikt de organisatie tevreden terug op alweer een succesvolle editie. De moeilijkheden in aanloop naar het evenement bleken al snel vergeten, toen er maar liefst 30.000 circusliefhebbers, verdeeld over twaalf shows in twee weekends (18,19, 25 en 26/11), over de vloer kwamen. Zowel publiek, cast en crew waren tevreden alsnog op hun vertrouwde Grote Markt terecht te kunnen voor wat ondertussen al een traditie is geworden. Maar de locatie van het event had in aanloop toch de nodige voeten in de aarde.
“Een viertal weken voor de eerste show van 'Sint in de Piste' doken er issues op omtrent de oorspronkelijke locatie. Door de inspanningen van de stad en alle andere betrokken partijen, zijn we gewoon terug naar de vertrouwde Grote Markt kunnen trekken. We konden niet contenter zijn. We kennen de locatie als onze broekzak. Alleen hadden we op het moment dat die beslissing viel, maar drie weken meer om het boeltje te regelen. Organisatorisch een zeer krappe deadline. Opnieuw heeft iedereen alles op alles gezet, met als resultaat een prachtige tent, een toffe backstage en een comfortabel verblijf voor alle dieren”, klinkt het bij Marc Boon, regisseur van 'Sint in de Piste' en 'Wintercircus Vlaanderen'.
© Marc Boon
Dieren in het circus, het is een eeuwenoud fenomeen. Helaas is het er één met een barslechte reputatie. De jaren van dierenmishandeling en dierenleed binnen het circuswezen liggen dankzij strenge controles en duidelijke regelgeving reeds ver achter ons, maar ook de mindset van de dierentrainers zit beter dan ooit tevoren:
“Mijn honden zijn voor mij net mijn kinderen. Ik heb dus 11 kinderen en ze hebben allemaal een uniek karakter. De ene is fysiek sneller, de andere leert sneller een trucje aan. Je moet in elk individu het talent zien. Het belangrijkste is liefde en geduld. Wanneer je dieren liefde geeft, komt er veel liefde terug. Ik gebruik ook enkel positive reinforcements. Ik heb honden die ik redde uit een barslechte situatie en een kans gaf, maar zij hebben meer tijd nodig. Zij moeten terug leren vertrouwen op mensen en moeten vaak nog alles leren. Wanneer ze voelen dat je van hen houdt, dàn heb je de sleutel naar hun vertrouwen gevonden en kan je alles bereiken”, vertelt Sandro Montez. Hij voert samen met zijn honden een humoristische act op waarbij ze met elkaar in interactie gaan.
De grotere dieren in het circus neemt Rudy Althoff voor zijn rekening. De ezels en kamelen volgen zijn ongedwongen commando’s op met het grootste gemak: “Het is heel leuk om met dieren te werken, maar het is wel hard werken. Je moet schoonmaken, voederen, verzorgen, oefenen. Je kan na het oefenen niet zomaar stoppen en naar huis gaan, je moet er àltijd zijn. Dat is waar velen afhaken. De dieren hebben bepaalde commando’s aangeleerd gekregen, al vragen we eigenlijk niet veel van hen. Ze wandelen rond, ze lopen enkele rondes, draaien eens om hun as, gaan neerliggen en gaan eens ergens opstaan, niet meer dan. Allemaal zeer natuurlijke bewegingen. Ze bevinden zich hooguit 5 minuten in de piste. Maar dieren zijn ook zoals mensen, soms hebben ze een goede dag en soms helemaal niet. Mensen vinden het leuk om te zien wat ze kunnen, omdat ze zo relaxed zijn en het ongedwongen aanvoelt. Als de dieren dan eens iets niet goed doen is dat helemaal niet erg. Mensen maken ook fouten. That’s life!”
Rudy Althoff en zijn kamelen
Een correcte mindset is cruciaal, maar zonder praktische aanpassingen verandert er niets. Naast strengere regelgeving doen ook de organisatoren de nodige inspanningen voor mens en dier: “We investeren jaarlijks meer en meer in dierenwelzijn. We voorzien voldoende (overdekte) ruimte voor de kamelen, want elke kameel heeft minstens 100m2 onverharde grond nodig. Daarvoor werden maar liefst 4 grote vrachtwagens zand aangevoerd. De honden hebben een grote buitenruimte waar ze vrij kunnen rondlopen en kunnen naar binnen in hun eigen camper wanneer ze maar willen. De dieren worden bij aankomst allemaal gecheckt door de dierenarts, de hoefsmid komt langs en zelfs de politie doet een check-up. We behandelen de dieren even goed als de andere artiesten – soms zelfs beter – (lacht). De dierentrainers hebben stuk voor stuk een ongelofelijk groot hart voor hun dieren en dat weerspiegelt zich in de piste”, zegt Marc Boon.
De negatieve reputatie van het werken met dieren, is er één die hardnekkig aan de circusribben blijft kleven. Maar volgens Sandro Montez ligt de oorsprong van die negativiteit elders: “In de media wordt vaak alleen bericht over de slechte en zeer ernstige voorvallen. Dat verkoopt beter. Maar zoals in elk beroep, heb je goede en slechte trainers. Goed circus en slecht circus. Er zijn ook veel slechte dierentrainers omdat ze simpelweg de kennis niet hebben.”
“De grootste verandering in het werken met dieren in het circus zijn wij als artiesten zelf. Wij evolueren ook mee met de tijd. Daarnaast is de accommodatie ook gewoon beter. Overal waar we komen met onze diere, komt er een dierenarts, hoefsmid, noem maar op. Dat is zo elke week. Zoek maar eens een paard op een stal waar de hoefsmid elke week bij langskomt”, besluit Rudy Althoff met een knipoog.